Παρακαλώ συμπληρώστε τα στοιχεία σας και θα επικοινωνήσουμε μαζί σας το συντομότερο.
Από τον ορισμό του ο πόνος, χαρακτηρίζεται σαν “μία δυσάρεστη αίσθηση ή συναισθηματική εμπειρία που σχετίζεται με πραγματική ή δυναμική βλάβη των ιστών”, δηλαδή σαν αντίληψη είναι καθαρά υποκειμενική που μπορεί όμως να υποστηρίζεται από αντικειμενικά κλινικά στοιχεία, που αποδίδονται σε μια πραγματική ιστική βλάβη ή άλλη δομική διαταραχή. Σα “συναισθηματική εμπειρία“ βέβαια, αιτιολογεί το πόσο η αντίληψη αυτή διανθίζεται και εμπλουτίζεται από την ψυχολογική κατάσταση του ατόμου, χωρίς ποτέ όμως να αποτελεί τη γενεσιουργό αιτία.
Η προστασία του πόνου είναι συχνά υποτιμημένη.Η βασική αλήθεια για τον πόνο, σαν καθαρά υποκειμενική αντίληψη, είναι ότι δύσκολα ορίζεται, δύσκολα περιγράφεται, κυρίως με τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά, και δύσκολα ερμηνεύεται σε όλες τις κλινικές του εκδηλώσεις.
Από την άλλη όμως θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι πάντοτε αποτελεί κλινική εκδήλωση μιας άλλης, περισσότερο κρυφής, υποκείμενης “παθολογικής” αιτίας, η οποία εκφράζεται ή “φωνάζει” ή “σηματοδοτεί” μέσα από αυτόν. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία σε περιπτώσεις περισσότερων ασαφών και βαθύτερων πόνων που εκφράζουν ή αντανακλούν τη συμπεριφορά εσωτερικών οργάνων, σε αντίθεση με αυτούς που προέρχονται από περισσότερο σαφείς αιτίες, όπως είναι μια κάκωση ή μια εμφανής υπερκαταπόνηση.
Αναμφισβήτητα, στην κλινική του έκφραση, δημιουργεί έναν κύκλο αρνητικών επιπτώσεων, που επεκτείνονται εκτός από το ατομικό και το οικογενειακό επίπεδο, και σε άλλα ευρύτερα όπως το κοινωνικό, το εργασιακό και το ψυχαγωγικό. Οι επιπτώσεις αυτές επηρεάζουν τη λειτουργικότητα της καθημερινότητας και σε μια μακροχρόνια βάση, την ποιότητα της ζωής του ατόμου, επιβαρύνοντας κυρίως τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της διαβίωσής του.
Δημιουργείται δηλαδή ένας ατέρμονας ή φαύλος κύκλος που εάν δεν διακοπεί από ορθή κλινική παρέμβαση, κυρίως σωστή διάγνωση και κατάλληλη αντιμετώπιση της υποκείμενης παθογόνου κατάστασης, μπορεί να διαιωνίζεται και να προσδίδει στον πάσχοντα εικόνα σοβαρής “αναπηρίας”, με την έννοια της απόσυρσης, μη συμμετοχής και απώλεια του ατομικού του ρόλου.
Ο πόνος ως εκδήλωση άμυνας
Η εμφάνιση όμως του πόνου και των συνοδών κλινικών σημείων, που γίνεται αντιληπτός ως μια δυσάρεστη εμπειρία, μέσα στα πλαίσια της φυσιολογίας του ατόμου, έχει ουσιαστικά ευεργετικά αποτελέσματα. Ο πόνος είναι μια εκδήλωση άμυνας και προειδοποίησης. Ο “οργανισμός” πονά τοπικά για να προειδοποιήσει ότι στη συγκεκριμένη περιοχή υπάρχει μια κατάσταση που λειτουργεί διαφορετικά από πριν. Ενημερώνει ουσιαστικά, μέσα από συγκεκριμένους νευροφυσιολογικούς μηχανισμούς, ότι “εδώ κάτι συμβαίνει”.
Ο πόνος, με την εμφάνισή του και λαμβάνοντας συγκεκριμένα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά, ειδοποιεί ότι σε μια περιοχή του σώματος υπάρχει “κάτι” που θα πρέπει να εκτιμηθεί, θα πρέπει οπωσδήποτε να αξιολογηθεί και να αποκαλυφθεί η αιτία που τον προκαλεί. Με τον τρόπο αυτόν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί σωστά και να υποχωρήσει, γεγονός που δηλώνει ότι η “παθολογική” αιτία που τον προκάλεσε, υποχώρησε.
Εάν παραμένει, σημαίνει ότι κάτι διαφορετικά εξακολουθεί ακόμη να επιμένει. Επομένως, ο πόνος, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, αποτελεί μια αμυντική διαδικασία για την προστασία της υγείας του ατόμου. Παράλληλα προσφέρει και μία ουσιαστικά εκτίμηση της πορείας της θεραπείας, εφόσον η έντασή του είναι ενδεικτικό της αποτελεσματικότητάς της.
Έτσι, δεν θα πρέπει να μας πανικοβάλει η εμφάνιση του πόνου. Αντίθετα μάλιστα. Θα πρέπει να μας καθοδηγεί με ηρεμία και σοβαρότητα να διερευνήσουμε με λεπτομέρεια την κλινική αυτή εκδήλωση, για να αποκαλυφθεί η υποκείμενη βασική αιτία που τον προκάλεσε, να ταυτοποιηθεί αντικειμενικά με το τεράστιο πλέον οπλοστάσιο των διαγνωστικών μεθόδων που διαθέτουμε, και να αντιμετωπιστεί κατάλληλα ώστε να μην υποτροπιάσει ή διατηρηθεί σε χρονιότερη βάση.
Δρ. Ελ.Μπάκας
Φυσιάτρος, Επιστημονικός Διευθυντής
Εuromedica-Αρωγη Θεσσαλονίκης