Πλήγμα για την υγεία μας η μόλυνση του περιβάλλοντος

Σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία μας έχει η μόλυνση του περιβάλλοντος, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι το 12%-18% των θανάτων στην Ευρώπη έχουν αίτιο που σχετίζεται με το περιβάλλον.

Μάλιστα, περισσότεροι από 13 εκατομμύρια θάνατοι σε όλο τον κόσμο σχετίζονται με περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η κλιματική αλλαγή, και θα μπορούσαν κάλλιστα να αποφευχθούν.

Ειδικότερα, ο μεγαλύτερος περιβαλλοντικός κίνδυνος για την υγεία του ανθρώπου είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, καθώς έχει ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση πολλών νόσων, όπως καρδιακά νοσήματα, εγκεφαλικά επεισόδια, καρκίνο του πνεύμονα και πνευμονοπάθειες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ΕΕ τουλάχιστον 400.000 πρόωροι θάνατοι καταγράφονται ετησίως και αποδίδονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση.

Όταν σε αυτή έρχονται να προστεθούν οι διαταραχές που προκαλεί η ηχορύπανση, αλλά και τα προβλήματα από την έκθεση σε επικίνδυνες χημικές ουσίες μέσω της ρύπανσης του αέρα, του υδροφόρου ορίζοντα, του εδάφους και τελικά των τροφίμων που καταναλώνουμε, μπορεί κανείς να κατανοήσει τη σημασία που έχει η προστασία του περιβάλλοντος για την υγεία μας.

Η κλιματική αλλαγή

Όλα τα παραπάνω αποτελούν προεκτάσεις της μεγαλύτερης απειλής της υγείας μας: της κλιματικής αλλαγής, η οποία στέλνει καθημερινά τα «μηνύματά» της μέσα από επίμονα κύματα καύσωνα, από πυκνές δασικές πυρκαγιές και πρωτοφανείς πλημμύρες. Αυτά τα φαινόμενα όχι μόνο κοστίζουν ανθρώπινες ζωές, αλλά συμβάλλουν στην ταχύτερη μετάδοση λοιμωδών νοσημάτων διαμέσου των κουνουπιών, τα οποία αναγκάζονται να κινηθούν πιο βόρεια, εξαιτίας της ανόδου της θερμοκρασίας.

Ταυτόχρονα, τα πλαστικά υλικά αποτελούν ακόμη έναν επιβαρυντικό παράγοντα για το περιβάλλον, καταφέρνοντας να παρεισφρήσουν μάλιστα και στη διατροφική αλυσίδα, καθώς εντοπίζονται στις θάλασσες, στα βουνά και βέβαια στους δρόμους.

Ανθυγιεινά υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα και ποτά παράγονται καταναλώνονται καθημερινά, ενισχύοντας το κύμα παχυσαρκίας, αυξάνοντας τα περιστατικά καρκίνων και καρδιαγγειακών παθήσεων, και προκαλώντας το 1/3 των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων.

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Μόνο στην Ελλάδα τουλάχιστον 8.500 θάνατοι θα μπορούσαν να προληφθούν κάθε χρόνο, αν μειώνονταν οι συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικής ρύπανσης και ιδιαίτερα των αιωρούμενων ατμοσφαιρικών σωματιδίων στα επίπεδα που συνιστά  ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Η συστηματική έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση αυξάνει τον κίνδυνο νοσηλείας για πνευμονία, Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, καρδιακή ανεπάρκεια, οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, στεφανιαία νόσο, καρδιακή αρρυθμία, αναπνευστική ανεπάρκεια, επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη, Πάρκινσον, θρομβοεμβολή, σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες. Με βάση τις τελευταίες, άλλες πιθανές επιπτώσεις είναι η σηψαιμία,  η νεφρική ανεπάρκεια, οι λοιμώξεις του δέρματος, του ουροποιητικού και του υποδόριου ιστού.

Είναι χαρακτηριστικό ότι 8.500 θάνατοι, κατ’ ελάχιστον, θα μπορούσαν να αποφεύγονται κάθε χρόνο μόνο στην Ελλάδα, εφόσον μειώνονταν οι συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικής ρύπανσης και συγκεκριμένα εκείνες των αιωρούμενων μικροσωματιδίων, όπως υπερθεματίζει άλλωστε ο Π.Ο.Υ.

Εξάλλου, διαταραχές ύπνου, προβλήματα στην ακοή, άγχος, πίεση, ψυχοσωματικές ασθένειες, κεφαλόπονους, μπορεί να επιφέρει η ηχορύπανση, καθώς όπως αναφέρει ο Π.Ο.Υ. η τελευταία αποτελεί τον δεύτερο σοβαρότερο περιβαλλοντικό κίνδυνο για την υγεία μετά την ατμοσφαιρική ρύπανση. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε χρόνο χάνονται 1.000.000 υγιή έτη προσδόκιμης ζωής στη δυτική Ευρώπη εξαιτίας των κυκλοφοριακών θορύβων, δεδομένου ότι ο θόρυβος στα μέσα μεταφοράς αποτελεί, παγκοσμίως, τη μείζονα ενόχληση των κατοίκων στα αστικά κέντρα.

Χρέος όλων η προστασία του πλανήτη

Το κοινό μας σπίτι, ο πλανήτης, και η προστασία του είναι υπό την ευθύνη καθενός από εμάς. Αυτή η αντίληψη αφορά και τα κοινωνικά σύνολα που έχουν θεσμικό ρόλο σε ζητήματα όπως η κυκλική οικονομία, η ανακύκλωση, η ενεργειακή απόδοση των βιομηχανιών αφορά όμως και τον κάθε πολίτη ξεχωριστά στο πλαίσιο της ατομικής ευθύνης.

Καθένας από εμάς μπορεί να υιοθετήσει μικρές «νοοτροπίες», όπως η σπανιότερη χρήση του Ι.Χ., η ανακύκλωση, η εξοικονόμηση ενέργειας, οι οποίες αθροιστικά θα αμβλύνουν το ανθρώπινο αποτύπωμα στο περιβάλλον.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταρτιστεί μια περιβαλλοντική πολιτική και ένα νομικό πλαίσιο, τα οποία αποτελούν πρόκληση να εφαρμοστούν από τα κράτη-μέλη, καθώς σπανίως υπάρχει άμεση και καθολική εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών στις ευρωπαϊκές με αποτέλεσμα να καθυστερεί η διάχυση προς τις δημόσιες δομές, τους παρόχους υγείας και τον κάθε πολίτη.

Το βέβαιο είναι ότι όσα έχει υποστεί το κλίμα μπορεί να αντιστραφούν, καθώς η νομοθεσία (τόσο η ευρωπαϊκή όσο και οι εθνικές των κρατών μελών) για την εκπομπή των αέριων ρύπων, τη μόλυνση των υδάτων, την υπερβολική χρήση λιπασμάτων, αλλά και η ατομική ευθύνη στην εξοικονόμηση ενέργειας και νερού, μπορούν να βάλουν τις βάσεις για  τη διάσωση του πλανήτη.

Με βάση όλα τα παραπάνω, γίνεται εύκολα αντιληπτός ο λόγος για τον οποίο φέτος στις 7 Απριλίου, η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας φέρει το σύνθημα «Ο πλανήτης μας, η υγεία μας». Με αυτόν τον τρόπο, ο ΠΟΥ επιχειρεί να επικεντρώσει την προσοχή μας σε επείγουσες δράσεις οι οποίες κρίνονται απαραίτητες, ώστε να διατηρηθεί ο πλανήτης υγιής και μαζί του και όλοι εμείς.