Τι σημαίνει αναπηρία;

Η αναπηρία αφορά λειτουργικούς περιορισμούς που δυσχεραίνουν την πλήρη συμμετοχή του ατόμου στην καθημερινή ζωή. Οι κατηγορίες είναι οι εξής:

• Κινητικές αναπηρίες (π.χ. άτομα με Κάκωση Νωτιαίου Μυελού τα οποία κάνουν χρήση αναπηρικού καθίσματος/ αμαξιδίου)
• Άτομα με κινητικές δυσκολίες (π.χ. άτομα που κάνουν χρήση βοηθήματος βάδισης όπως μπαστούνι, βακτηρίες κ.ά.)
• Άτομα με τύφλωση ή άτομα με μειωμένη όραση
• Άτομα με κώφωση ή άτομα με προβλήματα ακοής
• Άτομα που πάσχουν από ψυχιατρικές παθήσεις (π.χ. σχιζοφρένεια, διπολική συνδρομή, κατάθλιψη, κ.ά.)
• Άτομα που πάσχουν από διάφορα σύνδρομα (π.χ. Σύνδρομο Alzheimer, Σύνδρομο Down, Σύνδρομο Asperger κ.ά.)
• Άτομα με μαθησιακές δυσκολίες (π.χ. Δυσλεξία κ.ά)

Ένα άτομο θεωρείται ότι έχει αναπηρία όταν έχει κάποια κινητική, νοητική ή αισθητηριακή επίπτωση στην ικανότητά του να διεκπεραιώνει δραστηριότητες καθημερινής ζωής.

Ποιες δραστηριότητες επηρεάζονται;

Μετακινήσεις- Μεταφορές (στο χώρο του σπιτιού, της τουαλέτας, στο αυτοκίνητο, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στο σούπερ μάρκετ, σε χώρους ψυχαγωγίας κ.τ.λ.)

Επιδεξιότητα στη χρήση των άνω άκρων (δυσκολίες σε δεξιότητες που απαιτούν αδρή και λεπτή κινητικότητα όπως ικανότητα άρσης και μεταφοράς αντικειμένων καθημερινότητας, σίτιση, προσωπική υγιεινή, ένδυση-απόδυση, μπάνιο)

• Κινητικός συντονισμός
• Εγκράτεια (σωματική ή συμπεριφοράς)
• Μνήμη/ Συγκέντρωση
• Κατανόηση και μάθηση
• Αντίληψη χώρου και χρόνου
  • Αίσθηση κινδύνου

Γλώσσα και επικοινωνία στην αναπηρία

Αντί να λέμε ….. → Χρησιμοποιούμε τις εκφράσεις…

• Ανάπηρος → Άτομο με αναπηρία
• Γέρος/ Γριά → Άτομο τρίτης ηλικίας
• Τυφλός/ Στραβός → Άτομο με προβλήματα όρασης
• Κουφός/ Κωφάλαλος → Άτομο με προβλήματα ακοής
• Καροτσάκι → Αναπηρικό αμαξίδιο/ Κάθισμα
• Επιληπτικός → Άτομο που πάσχει από κρίσεις επιληψίας
• Τρελός/ Μανιακός/ Ψυχοπαθής → Άτομο που πάσχει από ψυχική ασθένεια
• Καθυστερημένος/ Ηλίθιος → Άτομο με νοητική στέρηση
• Σπαστικός/ Αυτιστικός → Άτομο με εγκεφαλική παράλυση/ άτομο με αναπτυξιακή διαταραχή

Κώδικας επικοινωνίας

• Μιλάμε απευθείας στο άτομο με την αναπηρία (όχι στο βοηθό ή συνοδό του).
• Προσφέρουμε βοήθεια εάν μας ζητηθεί αλλά δεν επιμένουμε.
• Δείχνουμε σεβασμό για την αποφασιστικότητα και ανεξαρτησία του ατόμου.
• Μεταδίδουμε ότι νιώθουμε άνετα και ότι δεν έχουμε άγχος, χαλαρώνουμε και χαμογελάμε.
• Όταν συστηθούμε σε κάποιο άτομο με αναπηρία είναι αποδεκτή η χειραψία (ακόμα και με το αριστερό χέρι). Άτομα με περιορισμένη χρήση των χεριών τους ή με τεχνητά μέλη μπορούν να κάνουν χειραψία.
• Ρωτάμε για την αναπηρία μόνο εάν αυτό είναι απαραίτητο για τη βοήθεια που παρέχουμε.
• Οι ενήλικες πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ενήλικες ασχέτως αναπηρίας (δεν μιλάμε σαν να απευθυνόμαστε σε παιδί).
• Όταν συναντηθούμε με άτομα με προβλήματα όρασης, θυμόμαστε να ανακοινώνουμε το όνομά μας και να δίνουμε πληροφορίες για τα άτομα που ίσως παρευρίσκονται δίπλα μας.
• Δεν ακουμπάμε τα άτομα που χρησιμοποιούν αμαξίδιο στο ώμο ή στο κεφάλι όπως επίσης δεν ακουμπάμε το ίδιο το αναπηρικό κάθισμα. Είναι ο προσωπικός τους χώρους. Καθόμαστε χαμηλότερα ώστε να έχουμε βλεμματική επαφή.
• Όταν μιλάμε με κάποιο άτομο που έχει δυσκολία στην ομιλία, δείχνουμε υπομονή, περιμένουμε να τελειώσει και δεν διακόπτουμε. Εάν δεν κατανοούμε, δεν είναι κακό να κάνουμε σύντομες ερωτήσεις «κλειστού τύπου», ερωτήσεις δηλαδή που μπορούν να απαντηθούν με ένα απλό ΝΑΙ ή ΌΧΙ ή με κούνημα του κεφαλιού.
• Για να μας προσέξει ένα άτομο με προβλήματα ακοής, σηκώνουμε το χέρι μας ή το ακουμπάμε απαλά στον ώμο. Διατηρούμε πάντα βλεμματική επαφή, μιλάμε αργά ώστε να «διαβάζει τα χείλη μας» και να χρησιμοποιούμε τη «γλώσσα του σώματος» για να επικοινωνήσουμε.
• Μαθαίνουμε στα παιδιά να συνυπάρχουν, να σέβονται και να μην φοβούνται τη «διαφορετικότητα» της αναπηρίας.

Ελεωνόρα Γεωργιάδου, Εργοθεραπεύτρια, N.D.T./S.I. της Euromedica- Αρωγή Θεσσαλονίκης