Τι είναι λογοθεραπεία;
Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τις διαταραχές λόγου, φωνής, ομιλίας και μάσησης-κατάποσης, τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες που οφείλονται σε νευρολογική, εξελικτική ή λειτουργική διαταραχή.
Πιο συγκεκριμένα, ασχολείται με:
- Αναπτυξιακές διαταραχές ομιλίας
- Αναπτυξιακές γλωσσικές διαταραχές
- Μαθησιακές δυσκολίες
- Διαταραχή στη σίτιση και κατάποση – Δυσφαγία
- Διαταραχές φωνής
- Δυσαρθρία
- Διαταραχές ροής της ομιλίας – Τραυλισμός
- Νευρογενείς διαταραχές
- Σύνδρομα
- Εγκεφαλικά επεισόδια – Αφασίες
- Άνοιες
- Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
Ρόλος του Λογοθεραπευτή
- Πρόληψη
- Πρόγνωση
- Αξιολόγηση
- Θεραπεία / Παρέμβαση / Αποκατάσταση
Συνήθως ο όρος λογοθεραπεία είναι ταυτισμένος με την αποκατάσταση φωνολογικών και αρθρωτικών διαταραχών, με πιο συνηθισμένη αυτή του φωνήματος /r/, που αφορούν συνήθως τα παιδιά. Ωστόσο το γνωστικό αντικείμενο της λογοθεραπείας περιλαμβάνει ενασχόληση με ποικίλες διαταραχές τόσο αναπτυξιακές, όσο και επίκτητες, συμπεριλαμβάνοντας ένα ευρύ ηλικιακό φάσμα από βρέφη ως και γηριατρικό πληθυσμό. Κάτι το οποίο δεν είναι τόσο γνωστό, είναι η ενασχόληση της επιστήμης της λογοθεραπείας με την πρόληψη, διάγνωση και αποκατάσταση δυσφαγικών διαταραχών.
Δυσφαγία
Τι είναι δυσφαγία;
Είναι ένα σύνολο διαταραχών της φυσιολογίας της κατάποσης. Η δυσκολία μεταφοράς της τροφής και υγρών από τη στοματική κοιλότητα στο στομάχι. Είναι μία διαταραχή συμπεριφοριστικών, αισθητικών και κινητικών δραστηριοτήτων που συμμετέχουν στην κατάποση συμπεριλαμβάνοντας:
- Την γνωστική συναίσθηση
- Την οπτική αναγνώριση της τροφής
- Όλες τις φυσιολογικές αντιδράσεις του οργανισμού στην οσμή και στην παρουσία της τροφής
Aίτια δυφαγίας:
- Διαταραχές από την παιδική ηλικία νευρογενούς προέλευσης, αιφνίδιες ή εκφυλιστικές νευρολογικές παθήσεις
- Κάθε χειρουργική επέμβαση μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα δυσφαγίας
- Κάθε αναπνευστική διαταραχή μπορεί να προκαλέσει διαταραχή στην κατάποση
- Χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία
- Διαταραχές του μεταβολισμού
- Παθήσεις του οισοφάγου
- Παθήσεις του ΚΝΣ (ΑΕΕ, ΚΕΚ, όγκοι, Ν. Πάρκινσον, Ν. Κινητικού Νευρώνα, Άνοια, δηλητηριάσεις, παρενέργειες φαρμάκων)
- Παθήσεις των εγκεφαλικών και αυχενικών νεύρων (όγκοι, Guillain Barre)
- Μυασθένειες (Μυοτονία, Μυϊκή δυστροφία)
Κλινική σημασία
Η έγκαιρη κλινική διάγνωση και αντιμετώπιση είναι ύψιστης σημασίας καθώς δυσφαγικά συμπτώματα μπορεί να οδηγήσουν σε:
- Αφυδάτωση
- Πλημμελή θρέψη
- Πνιγμό
- Εμπόδιο της αναπνευστικής οδού
- Πνευμονία από εισρόφηση (αποτέλεσμα εισόδου ξένων σωμάτων, συνήθως στερεών, υγρών ή σιέλου στους βρόγχους των πνευμόνων, που προκαλεί μόλυνση)
5+1 FACTS ΓΙΑ ΤΗ ΔΥΣΦΑΓΙΑ
- 1 στους 17 ανθρώπους θα παρουσιάσει κάποια στιγμή της ζωής του κάποια μορφής δυσφαγία.
- Ο μέσος άνθρωπος καταπίνει 1 φορά το λεπτό κατά τη διάρκεια της ημέρας και 3 φορές την ώρα όταν κοιμάται
- Η δυσφαγία δεν αφορά μόνο υπερήλικες. Μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, ακόμη και σε βρέφη.
- Οι ασθενείς δεν είναι πάντα σε θέση να αναγνωρίσουν ότι αντιμετωπίζουν διαταραχές κατάποσης καθώς τα συμπτώματα δεν είναι πάντα εμφανή αλλά και λόγω άγνοιας αναγνώρισης των παθολογικών ευρημάτων.
- Πέρα από δυσκολία στην κατάποση μπορεί να οδηγήσει τόσο σε υποσιτισμό/ αφυδάτωση όσο και σε κοινωνική αποξένωση του ατόμου.
- Η στοματική υγιεινή παίζει σημαντικό ρόλο καθώς ελαχιστοποιεί την πιθανότητα μεταφοράς μικροβίων στον πνεύμονα μέσω του σάλιου.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΠΕΡΙΘΑΛΠΟΝΤΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΔΥΣΦΑΓΙΑ
- Προσαρμόστε το περιβάλλον
Κατά τη διάρκεια του γεύματος καλό είναι το περιβάλλον να είναι πιο ήσυχο, να μην υπάρχουν πολλά άτομα στον ίδιο χώρο καθώς και ήχοι που μπορεί να αποσπάσουν τον ασθενή.
- Σιτίστε με αργό ρυθμό
Χορηγήστε την τροφή και περιμένετε μέχρι ο ασθενής να ολοκληρώσει την διαδικασία μάσησης και της κατάποσης. Ο έλεγχος της στοματικής κοιλότητας είναι απαραίτητος για την παρουσία τυχόν υπολειμμάτων.
- Ενυδατώστε με αργό ρυθμό χορήγησης
Συνιστάται ο αργός ρυθμός χορήγησης λεπτόρρευστων συστάσεων είτε με ελεγχόμενη πόση από ποτήρι, είτε με καλαμάκι, προσαρμόζοντας την χορήγηση ανάλογα με τις ανάγκες του εκάστοτε ασθενή. Προτείνεται να αποφεύγεται η χορήγηση υγρών με σύριγγα, η οποία αν και αποτελεί μια κοινή πρακτική είναι αρκετά επισφαλής και καλό είναι να αποφεύγεται.
- Σιτίστε και ενυδατώστε σε καθιστή θέση και διατηρήστε τη για 1 ώρα
Είναι πολύ σημαντικό ο ασθενής να σιτίζεται και να ενυδατώνεται σε καθιστή θέση 95 μοιρών για μεγαλύτερη ασφάλεια καθώς και να παραμένει σε αυτή τη θέση για λίγη ώρα, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος παλινδρόμησης.
- Διακόψτε τη σίτιση εάν παρατηρήσετε οποιαδήποτε δυσκολία
Αν κατά τη διάρκεια του γεύματος παρατηρήσετε έντονη κόπωση, δυσφορία κατά την κατάποση του βλωμού, αλλοίωση στην ποιότητα της φώνησης, έντονο βήχα, αίσθημα πνιγμού ή δύσπνοια, διακόψτε το γεύμα και απευθυνθείτε σε έναν λογοθεραπευτή.