Μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, πολλά πράγματα στην καθημερινότητά σας μπορεί να αλλάξουν. Ένα από αυτά μπορεί -και ίσως να πρέπει- να είναι και η διατροφή σας. Μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης ενός νέου εγκεφαλικού. Μπορεί επίσης να διασφαλίσει ότι το σώμα σας λαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται, για να υποστηρίξει τη διαδικασία της αποκατάστασης.
Μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να προκύψουν διάφορα ελλείμματα, τα οποία με τον δικό τους τρόπο, που θα αναλύσουμε παρακάτω, μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα, καθώς και την ποσότητα του φαγητού που λαμβάνει καθημερινά ο ασθενής.
Συνέπειες αυτής της αλλαγής μπορεί να είναι ο υποσιτισμός και η υποθρεψία. Έρευνες καταδεικνύουν ότι περίπου το 24% των ασθενών με εγκεφαλικό επεισόδιο υποσιτίζεται. Η κακή ή ελλιπής διατροφή που οδηγεί σε υποσιτισμό έχει συσχετιστεί με μειωμένη μυϊκή δύναμη, μειωμένη ανοχή σε λοιμώξεις και δυσκολία στην επούλωση πληγών.
Οι παραπάνω λόγοι αυξάνουν τη νοσηρότητα, τον χρόνο νοσηλείας και τη θνησιμότητα. Επομένως η σωστή διατροφή δεν είναι απλά μια σύσταση, αλλά μια απαραίτητη προϋπόθεση στον δρόμο της αποκατάστασης.
Όπως αναφέραμε παραπάνω, το εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να επηρεάσει βασικές λειτουργίες του σώματος, με συνέπεια να δημιουργηθούν προβλήματα που αφορούν την καθημερινή σίτιση, όπως:
- Η πάρεση των άκρων, η οποία καθιστά δύσκολη την προμήθεια των πρώτων υλών, την προετοιμασία του φαγητού, καθώς και την πρόσληψη της τροφής ή των υγρών.
- Προβλήματα στη μνήμη που μπορεί να οδηγήσουν σε αφυδάτωση, καθώς μπορεί να μην υπάρχει επαρκής πρόσληψη νερού.
- Απώλεια όρεξης.
- Προβλήματα κατάποσης, με συνέπεια να υπάρχουν περιορισμοί στα τρόφιμα που επιτρέπεται να καταναλώσετε ή στη διαδικασία της σίτισης.
Το μεγαλύτερο ίσως από τα παραπάνω προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστεί καταλλήλως είναι η δυσφαγία, δηλαδή τα προβλήματα κατάποσης. Στο συγκεκριμένο κομμάτι είναι απαραίτητη η συμβολή του γιατρού με ειδίκευση στον εργαστηριακό έλεγχο κατάποσης και του λογοθεραπευτή, οι οποίοι θα καθορίσουν τη σύσταση της τροφής που μπορεί να λαμβάνει ο ασθενής με εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ανάλογα με τη βαρύτητα του περιστατικού, ένας ασθενής μπορεί να είναι σε θέση να λαμβάνει την τροφή από το στόμα ή μπορεί να χρήζει τοποθέτησης στομίας. Στην πρώτη περίπτωση υπάρχουν πολλά είδη τροποποιημένης δίαιτας που μπορεί να συστηθούν, από πλήρης αλεσμένη δίαιτα, μέχρι απλή αποφυγή συγκεκριμένων τροφών, οι οποίες μπορεί να δυσκολεύουν τον κάθε ασθενή.
Η πρόληψη
Η πρόληψη ενός νέου εγκεφαλικού επεισοδίου και η διατήρηση της υγείας είναι και οι πιο σημαντικοί λόγοι για να αλλάξετε τον τρόπο διατροφής σας. Η επιλογή μιας διατροφής, όπως είναι η μεσογειακή, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων χοληστερόλης, καθώς και στην επίτευξη και διατήρηση ενός υγιούς βάρους.
Οι συστάσεις για μια υγιεινή διατροφή δεν διαφέρουν από αυτές για τον υγιή πληθυσμό:
- Καταναλώστε περισσότερα φρούτα και λαχανικά.
Ο στόχος είναι να έχετε τουλάχιστον πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά. - Βάλτε στο πιάτο σας περισσότερες φυτικές ίνες.
Επιλέξτε καστανό ρύζι, δημητριακά, ψωμί ή ζυμαρικά ολικής αλέσεως. Προσθέστε στο εβδομαδιαίο διαιτολόγιο τα όσπρια. - Επιλέξτε καλής ποιότητας πρωτεΐνες.
Επιλέξτε άπαχα κομμάτια κρέατος, αφαιρέστε το δέρμα από τα πουλερικά και καταναλώστε δύο μερίδες ψαριών κάθε εβδομάδα, ειδικότερα λιπαρά ψάρια. - Επιλέξτε κυρίως πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.
Βάλτε στο φαγητό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και καταναλώστε για σνακ ανάλατους ωμούς ξηρούς καρπούς. - Φροντίστε η πρόσληψη ενέργειας (θερμίδες) να είναι ανάλογη με τις συνολικές ενεργειακές σας ανάγκες. Περιορίστε την κατανάλωση τροφίμων με υψηλή θερμιδική πυκνότητα και / ή χαμηλή θρεπτική αξία.
Ακολουθώντας μια υγιεινή διατροφή είναι σημαντικό να περιορίσετε:
Το αλάτι. Μεγάλη ποσότητα αλατιού μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση. Διαβάστε τις ετικέτες και επιλέξτε τρόφιμα με λιγότερο αλάτι. Μην προσθέτετε αλάτι όταν μαγειρεύετε, αλλά ούτε και στο τραπέζι. Χρησιμοποιήστε βότανα και μπαχαρικά για να ενισχύσετε τη γεύση.
Τη ζάχαρη. Η υπερβολική ζάχαρη μπορεί οδηγήσει σε αύξηση του βάρους. Διαβάστε τις ετικέτες και επιλέξτε προϊόντα χωρίς προσθήκη ζάχαρης.
Τα κορεσμένα λιπαρά. Περιορίστε τις τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, όπως μπισκότα, κέικ, γλυκά, πίτες, μεταποιημένα κρέατα, πίτσα, τηγανητά, πατατάκια κα.
Το αλκοόλ. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ συμβάλλει σε διάφορους παράγοντες κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου, όπως η αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
Στη Euromedica- Αρωγή Θεσσαλονίκης, η ειδική Ιατρική ομάδα Aποκατάστασης, με επικεφαλής τον Φυσίατρο, μετά την πρώτη εκτίμηση, οργανώνει ειδικά προγράμματα Νευρολογικής Aποκατάστασης, προσαρμοσμένα στην κάθε πάθηση, στους ατομικούς στόχους και τις ανάγκες του εκάστοτε ασθενούς.
Απώτερος σκοπός της ειδικής ομάδας που είναι υπεύθυνη για την Νευρολογική Aποκατάσταση είναι η επαναλειτουργία του νευρικού συστήματος, αλλά και η αύξηση της λειτουργικότητας και της ανεξαρτησίας του ασθενούς στο καλύτερο δυνατό επίπεδο, ώστε τελικά να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής του σε όλα τα επίπεδα.
Χάιδω Γεωργιάδου, Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, M.Sc. με ειδίκευση στην Κλινική Διατροφή
Βιβλιογραφία
María D Ballesteros Pomar, Laura Palazuelo Amez How is the patient’s nutrition after a stroke? Nutr Hosp 2017 May 8;34(Suppl 1):46-56.
Wirth, Christine Smoliner, Martin Jäger, Tobias Warnecke, Andreas H Leischker, Rainer Dziewas. Guideline clinical nutrition in patients with stroke The DGEM Steering Committee* Experimental & Translational Stroke Medicine2013,5:14
Mehdi Foroughi, Mohsen Akhavanzanjani, Zahra Maghsoudi, Reza Ghiasvand, Fariborz Khorvash, and Gholamreza Askari Stroke and Nutrition: A Review of Studies Int J Prev Med. 2013 May; 4(Suppl 2): S165–S179.
John Saunders, Trevor Smith, Malnutrition: causes and consequences Clin Med (Lond). 2010 Dec; 10(6): 624–627.